ABD Senatosu, TikTok’un sahibi Çinli şirketi hisselerini satmaya zorlayan, aksi halde uygulamanın Amerika’da yasaklanmasına neden olabilecek tartışmalı yasa tasarısını onayladı.
Tasarı TikTok’un Çinli sahibi ByteDance’a hisselerini satması için dokuz ay süre veriyor.
ABD Başkanı Joe Biden, masasına gelecek yasayı hemen imzalayacağını söyledi.
ByteDance bu hamleye hemen yanıt vermedi. Firma daha önce TikTok’u satmaya zorlayacak her türlü girişime karşı duracağını söylemişti.
ABD ByteDance’ın TikTok’u satmasını sağlarsa, Çinli yetkililerin bu anlaşmayı onaylaması gerekecek. Pekin ise buna karşı çıkacağını söyledi. Uzmanlar sürecin en az iki yıl alabileceğini söylüyor.
TikTok tasarısı, ABD’nin Ukrayna, İsrail, Tayvan ve Hint-Pasifik bölgesindeki diğer ortakları için askeri yardımlarını içeren dört yasa tasarısından oluşan paketin parçası olarak kabul edildi.
ABD neden TikTok’u yasaklamak istiyor?
Çin hükümetinin ByteDance’ı TikTok’un 170 milyon ABD’li kullanıcısı hakkındaki verileri teslim etmeye zorlayabileceği endişesi hakim.
İstihbarat Komitesindeki en üst düzey Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio, “Yıllarca Çin Komünist Partisi’nin Amerika’daki en popüler uygulamalardan birini kontrol etmesine izin verdik, bu tavır tehlikeli derecede dar görüşlüydü. Yeni yasa Çinli sahibinin uygulamayı satmasını gerektirecek. Bu Amerika için iyi bir hamle” dedi.
TikTok yabancı kullanıcı verilerini Çin hükümetine vermeyeceğinde ısrar ediyor. ByteDance’in “Çin’in ya da başka bir ülkenin ajanı olmadığını” söylüyor.
ByteDance ise Çin firması olmadığını, %60 hissesinin küresel yatırım şirketlerine ait olduğunu vurguluyor.
Yasak ne zaman uygulanabilir?
Biden tasarıyı imzaladıktan sonra bile yasak hemen yürürlüğe girmeyecek.
Aslında, ByteDance zorunlu satışı engellemek için dava açtığından ve muhtemelen Yüksek Mahkeme’ye kadar gideceğinden, uygulamanın Amerikalılara kapanması birkaç yıl alabilir.
Ayrıca mevzuat, ByteDance’a TikTok’u Amerikalı bir alıcıya satması için dokuz ay süre tanıyor ve herhangi bir yasağın yürürlüğe girmesinden önce üç aylık bir ek süre veriyor.
Bu da son satış tarihinin büyük olasılıkla 2025 yılında, yeni seçilecek ABD başkanının göreve gelmesinden sonra olacağı anlamına geliyor. Başkanlık seçimlerinin Cumhuriyetçi adayı Donald Trump kazanırsa, yasağın uygulanmasını engellemeye çalışabilir.
Trump, 2020’de Beyaz Saray’dayken uygulamayı yasaklamaya çalışmış olsa da, TikTok’u sınırlamanın Facebook’a haksız yere fayda sağlayacağını savunarak yeni mevzuatı eleştirdi.
Yasak nasıl uygulanabilir?
ABD, iOS ve Android cihazlar için Apple ve Google tarafından işletilen uygulama mağazalarından TikTok’u kaldırarak uygulamayı yasaklayabilir.
Böylece yeni kullanıcıların TikTok’u alması engellenmiş olur.
Uygulamaya zaten sahip olan kişiler de güvenliği artırmak veya hataları düzeltmek için yapılacak güncellemeleri artık alamaz hale gelir.
ABD tasarısı, ABD’ye düşman ülkeler tarafından kontrol edilen uygulamaların ABD’de güncellenmesini ve bakımının yapılmasını yasaklıyor.
Başkana Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore ile bağlantılı uygulamaları sınırlama konusunda geniş yetkiler veriyor.
TikTok yasaya nasıl tepki gösterdi?
TikTok, ABD’nin ifade özgürlüğü hakkına hakaret olarak nitelendirdiği bu yasayı eleştirdi.
İcra Kurulu Başkanı Shou Zi Chew, tasarının “bir avuç diğer sosyal medya şirketine daha fazla güç” vereceği ve binlerce Amerikalının işini riske atacağı uyarısında bulundu.
ByteDance, TikTok’u satmak için Çinli yetkililerden onay almak zorunda kalacak, ancak Pekin buna karşı çıkacağına söz verdi.
Tasarıya karşı çıkan sosyal medya şirketi, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada TikTok’un “ABD ekonomisine yılda 24 milyar dolar katkıda bulunan bir platform” olduğunu ve kapatma girişiminin “170 milyon Amerikalının ifade özgürlüğünü ayaklar altına alacağını, yedi milyon işletmeyi olumsuz etkileyeceğini” söyledi.
Şirketin CEO’su Shou Zi Chew geçen ay yaptığı açıklamada, şirketin platformu korumak için “yasal haklarını” kullanmak da dahil olmak üzere elinden geleni yapmaya devam edeceğini söyledi.
ABD’deki kullanıcılar nasıl tepki verdi?
Bazı ABD’li içerik üreticileri ve kullanıcılar da önerilen yasağı eleştirdi.
Los Angeles’tan genç bir engelli savunucusu olan Tiffany Yu, Beyaz Saray önünde yapılan bir protestoda platformun çalışmaları için önem taşıdığını söyledi.
TikTok 170 milyon ABD’li kullanıcısından siyasi temsilcileriyle temasa geçmelerini ve tasarıyı desteklememelerini istedi.
Ancak TikTok kullanıcılarından kongre üyelerine ve senatörlere yapılan çağrılar geri tepmiş olabilir.
Bazı siyasetçiler kampanyanın uygulamayla ilgili endişelerini daha da arttırdığını ve yasayı geçirme kararlılıklarını güçlendirdiğini söyledi.
TikTok hangi ülkelerde yasaklandı?
Tasarı ABD’de yasalaşırsa, başka yerlerde de benzer hamleler görülebilir.
TikTok, Haziran 2020’de Hindistan’da yasaklandı.
Ayrıca İran, Nepal, Afganistan ve Somali’de de engellenmiş durumda.
İngiltere ve Avrupa Komisyonu 2023’te resmi personelin çalışma cihazlarında TikTok’u yasakladı.
BBC de güvenlik endişeleri nedeniyle personeline TikTok’u kurumsal telefonlardan silmelerini tavsiye etti.
TikTok nasıl çalışıyor ve ne kadar kullanıcı verisi topluyor?
TikTok’un algoritması, uygulama içinde, önceki materyallerle nasıl etkileşimde bulunduklarına ilişkin verilere dayanarak kullanıcılara hangi içeriğin sunulacağını belirleyen bir dizi talimattır.
Kullanıcılara uygulamalarında, Takip Edilenler, Arkadaşlar ve otomatik olarak oluşturulan Sizin İçin kategorilerinde üç ana akış sunuluyor.
Eleştirmenler, uygulamanın son derece kişiselleştirilmiş sistemini güçlendirmek için diğer sosyal medya platformlarından daha fazla veri topladığını söylüyor.
Bu, kullanıcıların konumu, cihazı, etkileşimde bulundukları içerik ve yazarken sergiledikleri tuş vuruş ritimleri hakkında bilgi içerebilir.
Ancak Facebook ve Instagram gibi popüler sosyal medya uygulamaları da kullanıcılardan benzer veriler topluyor.
